– Wyrok Wielkiej Izby ETPC w istocie potwierdził niedopuszczalność arbitralnego usunięcia w 2018 r. wszystkich 15 sędziów – członków KRS, wybranych zgodnie z Konstytucją, i napiętnował Państwo Polskie za niezapewnienie im żadnej możliwości zakwestionowania tego – oczywiście bezzasadnego – skrócenia kadencji – podkreśla adw. Mikołaj Pietrzak, pełnomocnik Skarżącego.
– Dzisiejszy wyrok to kolejny, ważny głos ETPC w ochronie niezależności sądownictwa i rządów prawa w Polsce. Ma on szczególny wydźwięk dziś, kiedy po 4 latach od naruszenia praw Pana Sędziego Grzędy rozpoczęto kolejną, upolitycznioną, procedurę wyboru sędziów – członków KRS na kolejną kadencję – dodaje adw. Małgorzata Mączka-Pacholak, pełnomocniczka Skarżącego.
Trybunał w Strasburgu stwierdzając naruszenie art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, zasądził na rzecz skarżącego zwrot kosztów postępowania.
Orzeczenie Wielkiej Izby Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest ostateczne i nie przysługuje od niego odwołanie.
Tło sprawy
Sędzia Jan Grzęda wniósł skargę do ETPC w 2018 roku w związku z reformą sądownictwa i skróceniem jego 4-letniej kadencji w Krajowej Radzie Sądownictwa. Podstawę do takiego działania stanowiła kontrowersyjna ustawa z grudnia 2017 roku, wprowadzająca nowe zasady wyboru 15 sędziowskich członków KRS. Skarżący zarzucił Polsce arbitralne przerwanie kadencji członka KRS oraz brak możliwości zaskarżenia tej decyzji, w efekcie naruszenie prawa do sądu (art. 6 ust. 1 Konwencji) oraz prawa do skutecznego środka odwoławczego (art. 13 Konwencji).
W lipcu 2019 roku Trybunał w Strasburgu zakomunikował sprawę rządowi Polski. W lutym 2021 roku ETPC zdecydował, że skargę, pomimo sprzeciwu polskiego rządu, rozpatrzy 17-osobowa Wielka Izba Trybunału.
Do sprawy przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich i skierował do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka opinię przyjaciela sądu. Swoje opinie złożyły także organizacje: Amnesty International wraz z Międzynarodową Komisją Prawników (ICJ), Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) oraz Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia.
W postępowaniu przed Wielką Izbą swoje stanowiska przedstawił również Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Niezależności Sądownictwa, Rząd Danii oraz Królestwa Niderlandów.
Wszyscy zgodnie podkreślają szczególny charakter tej sprawy i jej znaczenie dla Skarżącego i pozostałych sędziów-członków KRS, którym skrócono kadencję w 2018 roku. Zwracają także uwagę na znaczenie sprawy i jej rozstrzygnięcia dla funkcjonowania systemu sądownictwa wymiarze międzynarodowym.
Oficjalny komunikat ETPC dostępny jest tutaj.
Treść wyroku dostępna jest tutaj.