Newsy
Rozprawa przed Wielką Izbą ETPC w sprawie Grzęda przeciwko Polsce
Pierwsza część rozprawy obejmowała przedstawienie stanowisk stron. Pełnomocnicy Skarżącego wskazywali na charakter i kontekst naruszenia praw Skarżącego. W szczególności, wskazywali na okoliczności, w jakich doszło do przedterminowego skrócenia kadencji Sędziego Grzędy, jak i pozostałych 14 sędziów-członków KRS oraz konsekwencje tego naruszenia, w tym brak możliwości odwołania się do sadu w związku ze skróceniem kadencji Skarżącego.
W trakcie drugiej części rozprawy, uczestnicy odpowiadali na pytania sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, dotyczące m.in. kadencji sędziów-członków KRS, orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i zasad wykładni na gruncie prawa konstytucyjnego, orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz treści zasady rządów prawa.
„Wyrok Wielkiej Izby będzie miał ogromne znaczenie dla funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce i przestrzegania rządów prawa” – podkreśla adw. Mikołaj Pietrzak. „Dzisiejsze pytania sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wskazują na wnikliwą analizę i szerokie spojrzenie na kontekst sprawy Skarżącego” – dodaje adw. Małgorzata Mączka-Pacholak.
Orzeczenie, które wyda Wielka Izba Europejskiego Trybunału Praw Człowieka będzie ostateczne i nie będzie przysługiwało od niego odwołanie.
Tło sprawy
Sędzia wniósł skargę do ETPC w 2018 roku w związku z reformą sądownictwa i skróceniem jego 4-letniej kadencji w Krajowej Radzie Sądownictwa. Skarżący zarzucił Polsce arbitralne przerwanie kadencji członka KRS oraz brak możliwości zaskarżenia tej decyzji, w efekcie naruszenie prawa do sądu (art. 6 ust. 1 Konwencji) oraz prawa do skutecznego środka odwoławczego (art. 13 Konwencji).
W lipcu 2019 roku ETPC zakomunikował sprawę rządowi Polski. W lutym 2021 roku ETPC zdecydował, że skargę, pomimo sprzeciwu polskiego rządu, rozpatrzy 17-osobowa Wielka Izba Trybunału.
Do sprawy przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich i skierował do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka opinię przyjaciela sądu. Swoje opinie złożyły także organizacje: Amnesty International wraz z Międzynarodową Komisją Prawników (ICJ), Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) oraz Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia. W postępowaniu przed Wielką Izbą swoje stanowiska przedstawił również Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Niezależności Sądownictwa, Rząd Danii oraz Królestwa Niderlandów. Wszyscy zgodnie podkreślają szczególny charakter tej sprawy i jej znaczenie dla Skarżącego i pozostałych sędziów-członków KRS, którym skrócono kadencję w 2018 r. Zwracają także uwagę na znaczenie sprawy i jej rozstrzygnięcia dla funkcjonowania systemu sądownictwa wymiarze międzynarodowym.