Newsy
Słodko-gorzki smak wyroku TSUE
Przede wszystkim – co stanowi o wyczuwanej nucie goryczy – Trybunał odmówił odpowiedzi na pytania skierowane przez polskie sądy. Pytania te dotyczyły tego, na ile obowiązujący jeszcze przed wprowadzeniem tzw. ustawy kagańcowej model postępowań dyscyplinarnych stanowi dla władzy ustawodawczej i wykonawczej środek do usunięcia sędziów, których rozstrzygnięcia są dla nich niewygodne, oraz do wpływania w ten sposób na wydawane przez sądy orzeczenia. Ta część wyroku nie może stanowić jednak większego zaskoczenia w sytuacji, gdy w sprawach, w których skierowano pytanie, wielu komentatorów wskazywało, że nie sposób doszukać się tzw. „łącznika” europejskiego. Mechanizm pytań prejudycjalnych służy bowiem wykładni prawa UE w konkretnych sprawach, w których jest ona niezbędna dla wydania wyroku. W sprawach, w których zadano pytania Trybunał tego związku nie dostrzegł. Nie oznacza to, że Trybunał nie może dokonać oceny zgodności z traktatami kształtu postępowania dyscyplinarnego. To jednak może wydarzyć się – i faktycznie dzieje się – w postępowaniu zainicjowanym w innym trybie.
Jednocześnie wyrok ma słodki smak w aspekcie, w którym Trybunał przypomniał, że nie jest dopuszczalne, by przepisy krajowe narażały sędziów krajowych na ryzyko wszczęcia wobec nich postępowań dyscyplinarnych z powodu wystąpienia do Trybunału z odesłaniem prejudycjalnym. Taka wizja wszczęcia w danym przypadku postępowania dyscyplinarnego może bowiem – w ocenie TSUE – negatywnie wpłynąć na faktyczne wykonywanie przez sędziów krajowych uprawnienia do występowania z pytaniami do Trybunału. TSUE uściślił także, że zapewnienie, by sędziowie nie byli narażeni na postępowania lub sankcje dyscyplinarne z racji skorzystania z takiego uprawnienia, stanowi ponadto gwarancję nierozłącznie związaną z ich niezawisłością. Jest to wyraźny sygnał, jak TSUE w przyszłości może ocenić nowelizację art. 107 prawa o ustroju sędziów sądów powszechnych dokonaną tzw. ustawą kagańcową, której celem było uniemożliwienie sędziom kierowania do TSUE pytań prejudycjalnych. Na ten aspekt w sposób szczególny zwrócić uwagę powinni pełnomocnicy procesowi składający wnioski o zadanie przez sądy pytań prejudycjalnych w sprawach dotyczących szeroko rozumianej niezależności wymiaru sprawiedliwości. Ten wyrok daje bowiem poważny argument sędziom by pomimo oczywistego, bo wynikającego wprost z ustawy kagańcowej, ryzyka wszczęcia wobec nich postępowań dyscyplinarnych nie obawiali się skierowania pytania prejudycjalnego.
Sam wyrok nie jest jeszcze dostępny online. Opublikowany został jedynie komunikat, z którym można zapoznać się pod linkiem.