Czy tęcza obraża?
16 czerwca 2019 r. w Częstochowie odbył się II Marsz Równości, organizowany przez Stowarzyszenie „Tęczowa Częstochowa”. W wydarzeniu wzięło udział wiele osób, w tym klient Kancelarii, który maszerował z obrazem Maryi z tęczową aureolą. Tego samego dnia w Częstochowie odbyło się kilkanaście innych zgromadzeń, w tym kontrmanifestacje wobec Marszu Równości, organizowane m.in. przez środowiska kibiców i narodowców.
Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2019 r. wszczęto dochodzenia w sprawie o przestępstwo z art. 196 k.k. ws. obrazy uczuć religijnych, a 6 października 2020 r. do Sądu Rejonowego w Częstochowie wpłynął akt oskarżenia przeciwko klientowi Kancelarii.
24 września 2021 r. Sąd Rejonowy w Częstochowie umorzył postępowanie z uwagi na fakt, że zarzucany czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego. W uzasadnieniu postanowienia sąd wskazał, że „intencje oskarżonego mogły zostać celowo wypaczone, co może z kolei stanowić przejaw nietolerancji, jeśli nie dyskryminacji, grupy mniejszościowej osób LGBT, lub zwyczajnie błędne zinterpretowanie z powodu ich niezrozumienia”.
Do sprawy w charakterze organizacji społecznej przyłączyły się Kampania Przeciwko Homofobii oraz Helsinska Fundacja Praw Człowieka, składając opinie przyjaciela sądu.
Postanowienie Sądu Rejonowego w Częstochowie zostało jednak zaskarżone przez oskarżycieli posiłkowych, ich pełnomocników oraz prokuratora.
Prawomocne rozstrzygnięcie
Sąd Okręgowy w Częstochowie, w postanowieniu z dnia 15 marca 2022 r. wskazał, że zażalenia oskarżycieli posiłkowych, pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych oraz prokuratora nie zasługują na uwzględnienie, a postanowienie Sądu Rejonowego w Częstochowie w przedmiocie umorzenia postępowania względem oskarżonego było w pełni zasadne wobec braku znamion czynu zabronionego.
Sąd Okręgowy w Częstochowie w uzasadnieniu postanowienia podkreślił, że „trzymanie reprodukcji obrazu Maryi z tęczową aureolą, należy zakwalifikować jako dopuszczalne przez prawo manifestowanie swoich poglądów. Sąd Rejonowy oceniając całokształt zdarzenia z dnia 16 czerwca 2019 r., mającego miejsce na Marszu Równości, a przede wszystkim jego kontekst sytuacyjny i czynności podejmowane przez oskarżonego trafnie uznał, że wizerunek nie został potraktowany bez szacunku, a intencją oskarżonego nie było obrażenie uczuć religijnych innych osób, nie biorących udziału w Marszu”
W uzasadnieniu sąd II instancji podkreślił też, że zachowanie znieważające charakteryzuje się wyrażeniem pogardy, chęci poniżenia lub wyszydzenia i nie można go utożsamiać z brakiem oczekiwanego przez daną grupę wyznaniową szacunku. Co więcej, Sąd Okręgowy w Częstochowie zaznaczył, że niewątpliwie między prawem do ochrony uczuć religijnych, a prawem do wolności słowa zachodzi interakcja wymagająca wyznaczenia granic, którą jest sposób głoszenia odmiennych poglądów. Mając to na względzie, Sąd Okręgowy w Częstochowie podzielił pogląd sądu I instancji, że działanie oskarżonego nie nosiło zatem znamion czynu zabronionego, a postępowanie musiało zostać umorzone.
Jak wskazał sąd: „Istotne jest to, że oskarżony brał udział w Marszu Równości, który niesie ideę równości ludzi, braku dyskryminacji, miłości i szacunku do człowieka. Dowody w postaci nagrań z tego wydarzenia wskazują, że poza trzymaniem w rękach przerobionego obrazu, oskarżony nie podejmował czynności mogących mieć charakter znieważający publicznie przedmiot czci. Co więcej hasła wypowiadane przez uczestników Marszu Równości „tolerancja” w sposób wyrazisty odbiegały od wulgaryzmów jakie padały ze strony obserwatorów. Matka Boża z Dzieciątkiem to symbolika matki kochającej swoje dziecko, kochającej wszystkie dzieci, miłości idealnej i bezwarunkowej. Zatem użyty w ten sposób środek wyrazu uznać należy za dopuszczalny. Umieszczenie kolorowej tęczy zamiast aureoli znajdującej się na oryginalnym obrazie, nie może być odbierane jako atak na dobra chrześcijańskie”.
