Miesiąc: maj 2021

Pierwsza część rozprawy obejmowała przedstawienie stanowisk stron. Pełnomocnicy Skarżącego wskazywali na charakter i kontekst naruszenia praw Skarżącego. W szczególności, wskazywali na okoliczności, w jakich doszło do przedterminowego skrócenia kadencji Sędziego Grzędy, jak i pozostałych 14 sędziów-członków KRS oraz konsekwencje tego naruszenia, w tym brak możliwości odwołania się do sadu w związku ze skróceniem kadencji Skarżącego.

W trakcie drugiej części rozprawy, uczestnicy odpowiadali na pytania sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, dotyczące m.in. kadencji sędziów-członków KRS, orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i zasad wykładni na gruncie prawa konstytucyjnego, orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz treści zasady rządów prawa.

„Wyrok Wielkiej Izby będzie miał ogromne znaczenie dla funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce i przestrzegania rządów prawa” – podkreśla adw. Mikołaj Pietrzak. „Dzisiejsze pytania sędziów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wskazują na wnikliwą analizę i szerokie spojrzenie na kontekst sprawy Skarżącego” – dodaje adw. Małgorzata Mączka-Pacholak.

Orzeczenie, które wyda Wielka Izba Europejskiego Trybunału Praw Człowieka będzie ostateczne i nie będzie przysługiwało od niego odwołanie.

Tło sprawy

Sędzia wniósł skargę do ETPC w 2018 roku w związku z reformą sądownictwa i skróceniem jego 4-letniej kadencji w Krajowej Radzie Sądownictwa. Skarżący zarzucił Polsce arbitralne przerwanie kadencji członka KRS oraz brak możliwości zaskarżenia tej decyzji, w efekcie naruszenie prawa do sądu (art. 6 ust. 1 Konwencji) oraz prawa do skutecznego środka odwoławczego (art. 13 Konwencji).

W lipcu 2019 roku ETPC zakomunikował sprawę rządowi Polski. W lutym 2021 roku ETPC zdecydował, że skargę, pomimo sprzeciwu polskiego rządu, rozpatrzy 17-osobowa Wielka Izba Trybunału.

Do sprawy przystąpił Rzecznik Praw Obywatelskich i skierował do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka opinię przyjaciela sądu. Swoje opinie złożyły także organizacje: Amnesty International wraz z Międzynarodową Komisją Prawników (ICJ), Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Europejska Sieć Rad Sądownictwa (ENCJ) oraz Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia. W postępowaniu przed Wielką Izbą swoje stanowiska przedstawił również Specjalny Sprawozdawca ONZ ds. Niezależności Sądownictwa, Rząd Danii oraz Królestwa Niderlandów. Wszyscy zgodnie podkreślają szczególny charakter tej sprawy i jej znaczenie dla Skarżącego i pozostałych sędziów-członków KRS, którym skrócono kadencję w 2018 r. Zwracają także uwagę na znaczenie sprawy i jej rozstrzygnięcia dla funkcjonowania systemu sądownictwa wymiarze międzynarodowym.

[:pl]

Sędzia Biliński orzekał w Sądzie Rejonowym dla Warszawy- Śródmieścia w Warszawie w wielu sprawach wykroczeniowych, w tym dotyczących wolności zgromadzeń. Niektóre z orzeczeń były postrzegane jako niekorzystne dla rządu, a Skarżący był krytykowany przez polityków partii rządzącej.

Prezes sądu, bez zasięgnięcia opinii kolegium Sądu Okręgowego, przeniósł sędziego Bilińskiego do III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich. Jego odwołanie od tej decyzji do KRS nie zostało uwzględnione.

W skardze do ETPC Sędzia wskazuje na naruszenie artykułu 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (prawo do rzetelnego procesu). Skarżący zarzuca, że postępowanie dotyczące jego przeniesienia było niesprawiedliwe pod wieloma względami, w tym decyzja nie była bezstronna, a przeniesienie było swoistą karą za wydane przez niego orzeczenia. Ponadto sędzia wykazuje, że nie miał możliwości zaskarżenia decyzji KRS rozpatrującej jego odwołanie przed niezawisłym i bezstronnym sądem. Odnosi się także do niezawisłości sądów i możliwego efektu mrożącego, jaki decyzja w jego sprawie może wywierać na sędziów orzekających w sprawach wrażliwych politycznie.

Wraz ze sprawą sędziego Bilińskiego, ETPC zakomunikował także 4 inne sprawy dotyczące reform wymiaru sprawiedliwości w Polsce w ostatnich latach.

[:]