20 listopada 2017, prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego Fatou Bensouda, złożyła wniosek o upoważnienie do wszczęcia śledztwa w sprawie domniemanych zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych od 1 maja 2003 r. w związku z konfliktem w Islamskiej Republice Afganistanu. Wniosek odnosi się nie tylko do konfliktu zbrojnego na terenie Afganistanu, ale również do zbrodni popełnionych od 1 lipca 2002 r. na terytorium Państw-Stron Statutu Rzymskiego, na podstawie którego funkcjonuje MTK, a którego stroną jest także Polska. Zdaniem prokurator, postępowanie przygotowawcze powinno dotyczyć domniemanych zbrodni popełnionych przez Talibów i powiązane z nimi grupy, przedstawicieli afgańskich władz, a także przedstawicieli sił zbrojnych i wywiadowczych USA, w tym CIA. W ocenie Prokuratora, śledztwo powinno objąć również sprawę tajnych więzień CIA w Europie, w tym także w Polsce, i prowadzone w nich działania, w tym przesłuchania ze stosowaniem tortur.
6 grudnia 2017 r. pełnomocnicy Al-Nashiriego – Ahmad Assed, Nancy Hollander i Mikołaj Pietrzak – w imieniu swojego klienta złożyli do MTK oświadczenie na podstawie art. 15 § 3 Statutu Rzymskiego, popierające wniosek Prokuratora o upoważnienie do wszczęcia śledztwa. Zgodnie z art. 15 § 3 Statutu Rzymskiego pokrzywdzeni mogą złożyć do Trybunału pisemne oświadczenia w związku z wnioskiem Prokuratora o wszczęcie postępowania przygotowawczego. W takim oświadczeniu mogą przedstawić Trybunałowi swoje zapatrywania, w tym ewentualne zastrzeżenia dotyczące ewentualnego śledztwa .
Al-Nashiri, obywatel Arabii Saudyjskiej, był więziony w tajnych więzieniach CIA i przesłuchiwany w ramach programu dla tzw. „ważnych więźniów” – osób rzekomo związanych z Al-Kaidą i podejrzewanych o terroryzm. Program składał się z siatki tajnych więzień znajdujących się w Europie, w tym także w Polsce i Rumunii między 2002-2006 r., które były organizowane w porozumieniu z władzami danych państw i za ich milczącym przyzwoleniem. Więźniowie o objęci programem CIA, w tym także Al-Nashiri, byli nielegalnie przetrzymywani i poddawani brutalnym technikom przesłuchiwania obejmującym tortury i inne sposoby nieludzkiego lub poniżającego traktowania, stosowane przez CIA w ramach programu Wzmocnionych Technik Przesłuchania.
Cztery lata temu, w lipcu 2014 r., Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że Polska, współpracując z CIA w ramach programu tajnych więzień CIA, naruszyła Europejską Konwencję Praw Człowieka i Protokół 6 Konwencji (zakazujący stosowania kary śmierci). Trybunał wskazał, że naruszenie Konwencji stanowiło przetrzymywanie Al-Nashiriego w tajnym więzieniu CIA w Polsce oraz brak przeprowadzenia szybkiego, rzetelnego i skutecznego postępowania w związku z zarzutami dotyczącymi naruszenia Konwencji w tym m.in. stosowania tortur, złego traktowania i nieujawnienia informacji o zatrzymaniu Al-Nashiriego (Al-Nashiri przeciwko Polsce, Europejski Trybunał Praw Człowieka, wyrok, 24 lipca 2014 r.).
„MTK może być drugim, po ETPCz, Trybunałem międzynarodowym, który będzie rozstrzygał sprawy osób zatrzymanych i torturowanych przez CIA. Tymczasem, od prawie 10 lat, polskie władze nie przeprowadziły skutecznego postępowania wyjaśniającego kwestię tajnych więzień CIA w Polsce. Przez cały ten czas osoby, które były niesłusznie przetrzymywane i torturowane w tajnych więzieniach CIA, miały ograniczoną możliwości dochodzenia sprawiedliwości” – mówi Mikołaj Pietrzak, adwokat reprezentujący Al-Nashiriego.
By admin